TAALKWESTIES Lectori Salutem Een enkele keer kom ik het nog tegen: L.S. als aanhef boven een brief of mail. Dit Lectori Salutem betekent De lezer gegroet. Bijna iedereen vindt deze aanhef uit de tijd en hij wordt dan ook nauwelijks meer gebruikt. Helemaal mee eens, denk je waarschijnlijk. Maar er zijn ook woorden waar we het minder eens over zijn. Zo vindt de ene secretaresse derhalve ouderwets en de andere denkt dat dit woord perfect past in een zakelijk tekst. Kortom, we hebben het over woordkeus: welke woorden hebben de voorkeur in de zakelijke communicatie? Tekst Judith Winterkamp Wat zijn ouderwetse woorden? Om een idee te krijgen wat we ouderwetse woorden vinden, ben ik op onderzoek uitgegaan. Allereerst heb ik op het internet rondgekeken. Op www.belegenwoorden.nl vond ik een lange rij jong belegen woorden. Ik noem een paar mooie voorbeelden: ongaarne, abusievelijk, gaandeweg, hernemen, middels, navrant, permitteren, danig en alleszins. Ook op www.onzetaal.nl staat zo’n lijst met ouderwetse woorden. Daarop staat bijvoorbeeld: alsmede, conform, indien en thans. De meeste taaladviesboeken bevatten ook zo’n woordenlijst. In de Schrijfwijzer van Jan Renkema stuitte ik op een overzicht met oude uitdrukkingen. Ik doe een greep uit de lijst: mijns inziens, ter inzage, ter ore komen, te allen tijde, in groten getale en ten behoeve van. In de Vraagbaak Nederlands van Eric Tiggeler vond ik ook een lijstje met oude naamvalsvormen, zoals te uwer informatie, te eniger tijd en uit dien hoofde. Tot slot nog een heel aardig boekje dat speciaal geschreven is voor de schrijvende ambtenaar van de gemeente Den Haag. In Het Helder Haags Woordenboekje heeft Wouter de Koning een lange lijst ‘verboden’ woorden opgenomen met daarachter een eigentijds alternatief. Ook bij verschillende andere organisaties circuleren steeds vaker taalhuisstijlkaarten met daarop oubollige woorden die de medewerkers niet meer mogen gebruiken. Waarom zou je die woorden niet gebruiken? Hoewel deze lijstjes heel aardig zijn om te lezen, vraag je je misschien af waarom je niet toch gewoon de woorden kunt gebruiken die jij mooi vindt, ook al vinden sommige mensen ze ouderwets. Om die vraag te beantwoorden, moeten we ons verdiepen in de lezer. Waarom leest iemand mijn tekst? Zakelijke lezers kunnen verschillende doelen hebben. Je lezer wil bijvoorbeeld: • antwoord op een vraag krijgen; • globaal weten waar de tekst over gaat; • precies weten wat in de tekst staat. 24 Maar wat het doel van je lezer ook is, hij of zij wil dat doel natuurlijk bereiken zonder al te veel moeite en in zo min mogelijk tijd. Want je lezer heeft op de hoek van zijn bureau vast en zeker nog een stapel teksten liggen die gelezen moeten worden. Of hij heeft in z’n mailbox nog minimaal twintig mailtjes staan die vragen om een reactie! Wat kun jij doen om ervoor te zorgen dat je lezer snel en met gemak de tekst kan lezen? Allereerst zorg je natuurlijk voor een goede structuur. Daarnaast schrijf je duidelijk geformuleerde zinnen. En tot slot kies je woorden waarvan je mag aannemen dat je lezer ze kent. Dus je kiest eigentijdse, moderne woorden. Eigentijdse woorden zijn de woorden die we dagelijks in allerlei media tegenkomen. De woorden dus die je leest in kranten, vakbladen en op het internet. Maar ook de woorden die je op de radio en op de televisie hoort. We hebben het dus over de woorden die je ook gebruikt tijdens een zakelijk (telefoon)gesprek en in andere zakelijke situaties. Jouw winst Schrijven in eigentijds Nederlands klinkt eenvoudig. Maar als je gewend bent om altijd formele woorden te gebruiken, zul je merken dat het je in het begin extra tijd en moeite kost. Je kunt namelijk geen gebruikmaken van jouw automatische piloot. Schrijf je altijd gaarne doen wij u toekomen... aan het begin van een brief, dan moet je nu opeens iets anders verzinnen. En een oude brief als basis gebruiken voor een nieuwe brief kan dus ook even niet meer. Maar als je eenmaal gewend bent om te schrijven in het Nederlands van nu, dan levert het je uiteindelijk alleen maar winst op. Je zult merken dat je steeds sneller gaat schrijven en je beter kunt uitdrukken. Eigentijdse woorden gebruik je namelijk de hele dag door. Je hoeft dus alleen maar op te schrijven wat je ook aan de telefoon zou zeggen. Natuurlijk helpen we je graag op weg. In de lijst op de pagina hiernaast vind je veel voorkomende ouderwetse of formele woorden met de alternatieven. Bedenk wel dat de ‘vertaling’ afhangt van de zin waarin het woord voorkomt. Soms moet je zelfs een zin omgooien om tot een goede herschrijving te komen. < FEBRUARI 2011 MANAGEMENT SUPPORT Pagina 23

Pagina 25

Voor brochures, online presentaties en PDF's zie het Online Touch content management beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw tijdschriften.

MSM010211 Lees publicatie 10Home