SPELLING- EN TAALTIPS Wilt u dat nog eens herhalen? De ene taalgebruiker vindt deze zin prima en de andere zegt dat hij fout is. ‘Want’, zeggen de tegenstanders, ‘nog eens betekent hetzelfde als herhalen.’ Deze Spelling- en Taaltips gaat over tautologieën, pleonasmen en andere spellingkwesties. Ik werk bij een klein architectenbureau. We hebben vaak discussies over de spelling van een woord, bijvoorbeeld over het woord bureau. Sommige medewerkers schrijven liever buro. Zij zeggen dat dat volgens het Witte Boekje juist is omdat die spelling veel vrijer is. Klopt dat? Bovendien vraag ik me af of we dan niet beter voor de witte spelling kunnen kiezen. Die vrijheid lijkt me wel zo makkelijk. Allereerst geef ik antwoord op de vraag hoe je bureau moet schrijven. Het Groene Boekje geeft als enige optie de vorm bureau. Dat geldt trouwens ook voor het Witte Boekje. Daarin komt de schrijfwijze buro ook niet voor. Alleen bureau is dus goed. Overigens heb ik in het Witte Boekje wel de vorm kado gevonden naast cadeau. Volgens de witte spelling kun je dus gerust kado gebruiken. Er staat overigens wel bij vermeld dat dit een informele schrijfwijze is. Gebruik kado dus alleen voor je boodschappenlijstje. Je vraagt ook of jullie beter voor de witte spelling kunnen kiezen omdat die vrijer is. Die vrijheid lijkt aantrekkelijk. Je voorkomt een discussie en kunt minder fouten maken. Toch heeft een vrije spelling ook nadelen. Als er geen regel is die voorschrijft of je kosteloos of kostenloos en trappehuis of trappenhuis moet schrijven, kunnen beide vormen in jullie zakelijke teksten voorkomen. Voor jullie is dat misschien makkelijk, maar voor je lezer is dit verwarrend. Die zal zich afvragen wat nou juist is. Als jullie voor de witte spelling kiezen, dan raad ik je aan om zelf een lijst met voorkeurspellingen te maken. Zo voorkom je dat jullie teksten dubbelvormen bevatten. Ik las pas ergens de zin Daarom is het dan ook verstandig voortaan eerder te beginnen met vergaderen. Deze zin is toch niet goed? Ken je de termen tautologie en pleonasme nog? We spreken van een pleonasme als een deel van de betekenis van een woord wordt herhaald. Bij een tautologie wordt de hele betekenis herhaald. Een paar voorbeelden: Pleonasme • koud ijs • letterlijk citaat • zelfklevende sticker Tautologie • vast en zeker • gepokt en gemazeld • tevens is er ook In ‘jouw’ voorbeeldzin zit een tautologie verborgen, namelijk daarom/dan ook. Want deze woorden betekenen hetzelfde. 40 SEPTEMBER 2012 MANAGEMENT SUPPORT Om de tautologie te vermijden, heeft de schrijver twee opties: Daarom is het verstandig voortaan eerder te beginnen met vergaderen of Het is dan ook verstandig voortaan eerder te beginnen met vergaderen. Overigens is een tautologie niet altijd fout. Soms is die herhaling een manier om een zin kracht bij te zetten. Een collega die altijd en eeuwig klaagt, klaagt beslist meer dan een collega die altijd klaagt. Wanneer gebruik je in een tekst vierkante haakjes? Volgens Vraagbaak Nederlands gebruik je vierkante haken, [...], als je binnen een citaat een woord of een opmerking plaatst die geen deel uitmaakt van de originele tekst. < TAALTEST Herken jij de pleonasmen en tautologieën in de volgende zinnen? De antwoorden vind je op pagina 43. 1. Die verbetering komt onze organisatie alleen maar ten goede. 2. We zullen die regels weer moeten hervatten. 3. Dat lijkt wel gratis en voor niets. 4. Zij zijn die punten wederzijds overeengekomen. 5. En onze nieuwste aanwinst is … 6. Bij uw bestelling ontvangt u een gratis welkomstgeschenk. 7. Die regel wordt nooit of te nimmer goedgekeurd. 8. Dit beleid blijft de gemeente voorlopig handhaven. 9. Bovendien kunnen we uw vraag ook per mail beantwoorden. 10. Volgens de arts is er een mogelijke kans op complicaties. Bronnen: www.onzetaal.nl. De schrijfwijzer van Jan Renkema, 2005 en Vraagbaak Nederlands van Eric Tiggeler. Judith Winterkamp is trainer van Communicatief tekst & training. Zij geeft trainingen op het gebied van schriftelijke communicatie zoals Brieven en e-mails schrijven, Creatief zakelijk schrijven, Snellezen en Spelling en Taaltips. Informatie: www.communicatief.info. Pagina 39

Pagina 41

Interactieve web reisgids, deze clubmagazine of onderwijs magazine is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal bladerbaar maken van digi-studiegidsen.

MSM0912 Lees publicatie 22Home