PERSOONLIJKE ONTWIKKELING Aandacht De ‘blijvers’ zouden juist hun beste beentje voor moeten zetten om het bedrijf er bovenop te helpen. Maar dit ‘syndroom’ zorgt ervoor dat zij minder productief en creatief worden, en is zo een oorzaak dat reorganisaties mislukken. Directies doen er goed aan behalve de vertrekkende werknemers, óók de blijvers aandacht te geven. Die verwerken de heftige gebeurtenissen beter als hun de noodzaak van de maatregelen duidelijk is en zij begrip krijgen voor hun verdriet en hun gevoel van onmacht over de extra werkdruk. Onderzoekster Marleen aan den Boom van de Universiteit van Tilburg stelde echter in 2009 vast dat maar weinig Nederlandse bedrijven na een reorganisatie proberen dat survivor syndrome te voorkomen: het merendeel heeft daar geen oog, geen tijd of geen geld voor. De manier waaróp Bij Marion bleek de zaak met de ontslagen niet gered. Hectische, onzekere weken braken aan; wie zouden volgen? ‘De directie riep ons op ervoor te gaan met deze ploeg. Maar bij de meesten was de rek eruit.’ Zelf was ze eerst helemaal ontdaan na de eerste ontslagronde: ‘Om de manier waarop vooral: zo weinig aandacht voor de mensen, na vaak jaren samenwerken. Het was een emotionele achtbaan. Wil ik hier nog wel blijven? vroeg ik me soms af. Maar ik besloot er toch wat van te maken, vooral voor de opdrachtgevers. Als team konden we ons verdriet samen delen. Maar we moesten ook flink aan de bak: met onze eigen orderportefeuille, maar ook met het werk van degenen die waren vertrokken...’ Twee maanden later, in januari 2012, werd het faillissement uitgesproken. Dat voelde bijna als een opluchting: ‘Toen konden we allemáál naar huis’. Omgaan met verlies Wat jij zelf kunt doen tegen dat survivor syndrome? ‘Je er niet tegen verzetten’, zegt organisatieadviseur en coach Jakob van Wielink, die vanuit Boertiengroep reorganisaties begeleidt. ‘Gevoelens van afscheid, verlies en onzekerheid horen er nu eenmaal bij. Het is juist nodig om bij deze gevoelens stil te staan. Je moet er doorheen, om vooruit te komen en om samen verder te kunnen.’ Hij schreef er een boek over (met Bert Cozijnsen): Over de rooie. Emoties bij verlies en verandering op het werk (4e druk zojuist verschenen). 10 ‘Hoe lang zo’n periode van rouw kan duren, is aan jou’, vertelt hij. ‘Al speelt je omgeving daarin ook een rol. Schrik niet van ‘ups en downs’. Merk je na een aantal maanden dat je in je werk en thuis - die twee hangen samen - dingen niet kunt doen zoals je die zou willen of moeten, dan is het goed daarover te praten met je leidinggevende of met een deskundige’, weet hij. ‘Je bent geneigd mensen om je heen te verzamelen die jou in je gevoel van boosheid en verdriet bevestigen. Toch heb je meer aan mensen die vooral luisteren, maar ook doorvragen en je helpen de andere kant van de zaak te zien.’ Nare situatie Wendy Evers maakte in haar werk meerdere reorganisaties mee. Zes jaar geleden werd de touroperator waar zij werkte als managementassistent, overgenomen door een groter bedrijf. Daarbij werden collega’s ontslagen. ‘Ik mocht blijven en kon gewoon doorwerken. Maar anderen moesten eruit en vroegen zich af waarvoor ze het nog deden. Een vertrekkende collega vroeg zich af waarom ik wél mocht blijven. Een nare tijd. Intussen werd de werkdruk steeds hoger. Na een paar weken heb ik de knop omgezet: ik wilde niet blijven hangen in onvrede, maar er wat van maken. De overname bood immers ook kansen. Het hielp dat ik een nieuwe baas en nieuwe collega’s kreeg die er fris tegenaan keken.’ Na drie jaar kwam de klad er opnieuw in: beslissingen werden uitgesteld, vergaderingen afgelast, taken teruggehaald naar het hoofdkantoor. ‘Toch kwam het hard aan, toen we in september 2010 hoorden dat onze vestiging een halfjaar later zou sluiten. Werken in een ‘sterfhuisconstructie’: sommigen vonden snel ander werk, anderen bleven tot het eind maar waren niet meer gemotiveerd. Zelf wilde ik er wat van maken; voor de klant en om onze naam hoog te houden. Onze directleidinggevende was er altijd voor ons, maar de directie heeft zich niet één keer laten zien. Ik kon mee naar het hoofdkantoor, maar de reisafstand was te groot. Ik wist ook niet of ik de knop nogmaals kon omzetten.’ In de maanden na de sluiting nam Wendy de tijd om de gebeurtenissen te verwerken. ‘Terugkijkend heb ik er veel van geleerd; over mezelf en wat ik belangrijk vind.’ Bewust van je behoeften ‘Mooi’, vindt communicatietrainer Pauline van Aken het verhaal van Wendy. ‘Ook al wordt er voor jouw gevoel iets bij je weggenomen, dan tóch kun je je eigen pad uitstippelen. Het gaat niet om ‘overleven’, maar om ‘leven’ na een reorganisatie: máák er wat van!’ Pauline werd bekend als presentator voor AT5 en SBS6 en geeft presentatie- en communicatietrainingen in bedrijven. Samen met trainer/coach Sabina Meiling ontwikkelde ze het Durf, Leer & Presenteerspel. Hiermee helpen ze teams van bedrijven weer in contact te ADVIES boeken ‘Wie heeft mijn kaas gepikt?’ - Spencer Johnson & K.Blanchard, Business Contact 2007. Over omgaan met veranderingen, zakelijk en privé. Met kaas als metafoor voor de dingen waar we aan gehecht zijn. ‘Onze ijsberg smelt. Succesvol veranderen in moeilijke omstandigheden’ - John Kotter & Holger Rathgeber, Business Contact 2006. Inmiddels beroemde parabel over de belevenissen van een kolonie pinguïns, die het belang van samenwerking ontdekt als de gletsjer waarop ze leven smelt. ‘Over de rooie. Emoties bij verlies en verandering op het werk’ - Bert Cozijnsen en Jakob van Wielink, Managementboek, 2009. Hoe verlies, thuis of op het werk, kan doorwerken in het functioneren van de mensen in de organisatie. Sites Over het ‘survivors’ syndrome’: www.intermediairpw.nl/artikel/vakinformatie/169664/begrip-voor-de-dip.html en www.inspe.nl/nieuwsoverzicht/ reorganisatie-leidt-tot-survivors-syndrom/921. Doen Het DLP-spel - Pauline van Aken en Sabine Smeiling, april 2012. Met dit spel vol opdrachten helpen de trainers teams om met elkaar in gesprek te komen, bijvoorbeeld na een reorganisatie. Meer weten? Kijk op www.supastar-pr.com/persbericht-crisistijd-sanering-achter-de-rugdlp-spel-helpt-achterblijvend-personeel-weer-op-weg. MEI 2012 MANAGEMENT SUPPORT Pagina 9
Pagina 11Scoor meer met een webshop in uw drukwerk. Velen gingen u voor en publiceerden brochures online.
MSM0512 Lees publicatie 17Home