SPELLING- EN TAALTIPS Goed of fout? Er wordt op het werk flink gediscussieerd over onze taal. Heel begrijpelijk. Als je geleerd hebt dat een zinsconstructie fout is, en je collega gebruikt die, dan reageren jouw hersenen direct: dit is fout! Maar pas op, taal verandert. En misschien is iets wat eerst niet goed was inmiddels wel ingeburgerd. Tekst Judith Winterkamp | www.communicatief.info We hebben op onze afdeling een permanente discussie: volgens de ene helft zit je achter je beeldscherm en de andere helft is ervan overtuigd dat je voor je beeldscherm zit. Ik zou het fijn vinden als we eindelijk eens weten hoe het echt moet. Eigenlijk hebben jullie allemaal gelijk. Beide zinnen zijn namelijk juist. Dat geldt ook voor de volgende zinnen: Suzan zit voor de computer, het meisje zit voor de tv, de jongen zit voor de piano en de directeur zit voor het bureau. Vervang je voor door achter dan krijg je: Suzan zit achter de computer, het meisje zit achter de tv, de jongen zit achter de piano, en de directeur zit achter het bureau. Al deze voorbeelden zijn correcte zinnen, maar de betekenis is wel anders. Wat is het verschil? Voor alle zinnen hiervoor geldt dat het voorzetsel achter op een activiteit duidt. Wie achter z’n computer zit, zit daar te werken. Zit je achter de tv, dan ben je een programma aan het kijken en achter de piano zit je te spelen. Het voorzetsel achter gebruik je dus als er sprake is van activiteit. Bij voor is dat niet zo. We spreken dan van inactiviteit. Wat betekent dit voor de discussie op jullie werk? Zoals gezegd, beide zinnen zijn juist. Maar ik vermoed dat jullie nu bij voorkeur de constructie met achter hebben, dus ik zit achter m’n beeldscherm! Wat is juist: dit keer of deze keer? Of kan het allebei? Het meest voor de hand liggend is deze keer. Keer is namelijk een de-woord. Woorden met het lidwoord de krijgen het verwijswoord deze. Dit geldt ook voor: de actie de computer de vergaderzaal de notulen deze actie deze computer deze vergaderzaal deze notulen Dat geldt niet voor een het-woord. Naar het-woorden verwijs je met dit: het besluit het verslag het team het huis dit besluit dit verslag dit team dit huis Hoewel deze keer taalkundig de voorkeur heeft, keurt Jan Renkema in de Schrijfwijzer dit keer ook goed. Dit keer is namelijk een ingeburgerde constructie. Je kunt dus beide vormen gebruiken. MANAGEMENT SUPPORT DECEMBER 2012 Ik heb vroeger geleerd dat Ik bedenk me dat ik Klaas nog moet bellen fout is. Mijn lerares zei dat bedenken geen wederkerend voornaamwoord heeft. Toch hoor ik het regelmatig. Is het nou wel of niet goed? Volgens www.taaluniversum.nl is bedenken (zonder een wederkerend voornaamwoord) in Nederland en België standaardtaal voor beseffen en zich realiseren: Tijdens de lunch bedacht ik dat ik Marieke nog niet had gezien en Ik bedenk opeens dat je nog vijf euro van me krijgt. Tegenwoordig gebruiken we in deze zinnen steeds vaker het wederkerend voornaamwoord. Dus: tijdens de lunch bedacht ik me dat ik Marieke nog niet had gezien en Ik bedenk me opeens dat je nog vijf euro van me krijgt. Volgens de Nederlandse Taalunie is bedenken met een wederkerend voornaamwoord standaardtaal in Nederland. Bedenken met me is dus een correcte zin. Tot slot nog even dit: het werkwoord zich bedenken heeft ook nog een andere betekenis, namelijk van mening veranderen of op zijn mening terugkomen. In deze betekenis is zich bedenken zowel in België als in Nederland standaardtaal. < TAALTEST Goed of fout? Ga bij je keuze uit van het Groene Boekje. Kijk op pagina 36 voor de antwoorden. 1. achterzij/achterzijde 2. almaar/alsmaar 3. bakpoeder/ bakpoeier 4. geluidswerend/ geluidwerend 5. hiv-virus/ hivvirus 6. klaaglijk/ klagelijk 7. maïs/ mais 8. pais en vree/ peis en vree 9. sambal/ sambel 10. toename/ toeneming Bronnen: www.onzetaal.nl www.taalunieversum.org Schrijfwijzer (Jan Renkema, 2012) Vraagbaak Nederlands (Eric Tiggeler, 2005) 29 Pagina 28

Pagina 30

Heeft u een gids, nxtbook of internet PDF's? Gebruik Online Touch: mailing naar een online publicatie omzetten.

MSM1212 Lees publicatie 1Home